Po 2,5 rocznej przerwie wraca cykl „Małomiasteczkowy tour”! W październiku 2019 zatrzymaliśmy się w łotewskim Limbaži. Dziś przenosimy się o 350 kilometrów na południowy zachód do litewskiej wsi Plikiai. To zdecydowanie najmniejsza z odwiedzonych lokalizacji w ramach serii – według danych z 2021 roku Plikiai jest zamieszkiwane przez 493 osoby!
Przypomnijmy, że w cyklu Małomiasteczkowego tour przybliżam wam litewskie i łotewskie kluby z miejscowości zamieszkiwanych przez mniej niż 10 tysięcy osób. Dotychczas w 2019 odwiedziliśmy łotewskie Balvi, litewski Simnas, litewskie Kybartai i przytoczone na wstępie łotewskie Limbaži. Plikiai, a po polsku Pliki, to wieś położona niespełna 18 kilometrów na północny wschód od Kłajpedy. Znajduje się tu kościół katolicki pod wezwaniem Świętej Rodziny Jezusa, Marii i Józefa (zbudowany w 1932 r.) oraz kościół ewangelicko-luterański w Plikach (zbudowany w 1896 r.). Ponadto w Plikach mieści się szkoła podstawowa, biblioteka, przychodnia, poczta, dom kultury i kilka sklepów. We wsi swoją siedzibę ma także producent mebli Sakuona, który zatrudnia ok. 370 osób. I to właśnie od niego pochodzi nazwa lokalnego klubu piłkarskiego, Sakuona Plikiai, w którego świat wprowadzi nas trener zespołu, Česlovas Kavarza.
„Sakuona to najdłużej działający obecnie amatorski klub w regionie Kłajpedy, który swój pierwszy mecz rozegrał w 1988 roku” – przekonuje Kavarza. To właśnie wtedy mój rozmówca sprowadził się do Plików. Nie tylko aby założyć tu swoją rodzinę, ale także aby propagować futbol. Pierwszą drużynę zmontował z pracowników kołchozu „Švyturys”. Jeszcze w czasach radzieckich piłkarze z wioski zadebiutowali w mistrzostwach regionu Kłajpedy, i na dzień dobry zdobyli srebrne medale. „Być może byłoby i złoto, ale finałowy pojedynek z Gargždai RSO zakończył się przed czasem, z powodu nieobiektywnego sędziowania i niezadowolenia zawodników Švyturys. Tamten wynik 1:1 był na korzyść rywali. Ta rana wciąż boli po ponad 30 latach. Od tego czasu Departament Sportu regionu Kłajpedy nie organizował już mistrzostw tradycyjnej piłki nożnej, ale ograniczył się do mniejszych formatów (7×7, 8×8), i futsalu (5×5). Zespół kołchozowy „Švyturys”, później po prostu „Plikiai”, wielokrotnie był wicemistrzem, a także zdobywał brązowe medale” – wspomina mój rozmówca.
Po odzyskaniu przez Litwę niepodległości w latach 90. kołchozy zostały w całym kraju przeszły proces reorganizacji, stały się społecznościami rolniczymi (odpowiednik naszych PGR-ów – aut.). Po upadku kołchozu Švyturys sport we wsi pozostał tylko na barkach indywidualnych entuzjastów – Kavarzy i Virginijusa Mikaločiusa. Po opisanych zmianach miłośnicy piłki nożnej z Plików rywalizowali w mistrzostwach regionu Kłajpedy pod nazwą słynnego angielskiego klubu – „Liverpool”, a dokładniej w zlituanizowanej wersji „Liverpulis”.
W 1998 roku z inicjatywy Kavarzy powołano Klub Sportowy Plikiai, którego prezesem został Sigitas Paulauskas. Wraz z umocnieniem się struktur, w 2001 roku powstała drużyna zdolna do gry w litewskiej III Lydze (czwarty poziom) w obwodzie kłajpedzkim. Debiut zakończył się całkowitym sukcesem – bez problemu wywalczono złote medale i przepustkę do wyższej ligi. W 2002 roku przedsiębiorstwo Sakuona zostało głównym sponsorem zespołu Plikiai, więc nazwa klubu ponownie uległa zmianie. Przez kilka lat drużyna z Plików była średniakiem, dopiero w 2006 i 2007 roku piłkarze Sakuony dwukrotnie zostali wicemistrzami Litwy strefy II Lygi, strefa Zachód. Później w klubie za priorytet uznano mistrzostwa organizowane przez miasto Kłajpeda, a poziom był z grubsza podobny. Dopiero w 2017 roku zdecydowano się na powrót do III Lygi, w której Sakuona gra do dziś.
W latach 2018, 2019, 2021 Sakuona wywalczała mistrzostwo III Lygi, ale nie udało się spełnić wszystkich kryteriów, aby przejść do II Lygi. W tym roku federacja odrzuciła wniosek. Niestety przeskok z III do II Lygi jest spory (zarówno pod względem finansowym jak i organizacyjnym), a na obecnym poziomie Sakuona już trzykrotnie udowoniła, że jest zespołem wystarczająco dobrym. Przez ponad 20 lat działalności w jego barwach przewinęło się wielu świetnych piłkarzy: „W klubach z Plików grali i nadal grają znani piłkarze, mający za sobą grę w reprezentacji Litwy – Vidas Dančenka, Saulius Mikalajūnas, Marius Poškus, Valdas Trakis, Tadas Labukas, Robertas Poškus, Markas Beneta, Edvinas Girdvainis” – wylicza Česlovas Kavarza. Prawdopodobnie najbardziej znanym piłkarzem, który pojawił się kiedykolwiek w klubie, jest Ukrainiec Danyło Beskorowanij, który później został mistrzem świata U20.
We wsi jest jedno boisko do gry w piłkę, należy ono do wspomnianej na wstępie szkoły podstawowej. Sakuona nie gra jednak w Plikach, miejscem spotkań domowych jest boczne boisko na stadionie miejskim w Kłajpedzie. Oprócz próby osiągnięcia pułapu II Lygi, co będzie wyzwaniem bardzo ciężkim, w Plikach muszą zmierzyć się także z innym problemem. „Obecnie drużyna Sakuony bazuje na bardziej doświadczonych piłkarzach. Nadejdzie czas, kiedy zmiana pokoleniowa będzie nieunikniona, a to zawsze ma wpływ na wyniki zespołu. Liderzy klubów już przygotowują się do takiego procesu” – podsumowuje Kavarza.
Na zakończenie historii – polskie akcenty. Zawodnikiem Sakuony jest 44-letni Audrius Tolis, który w 2000 roku na krótko trafił do Jagiellonii Białystok. Jak możemy przeczytać na stronie jurowiecka21.pl nie był to jednak zbyt owocny pobyt: „Ściągnięty do Jagiellonii z Żalgirisu Wilno [Tolis] niestety nie przypadł do gustu ówczesnemu szkoleniowcowi żółto-czerwonych, Tadeuszowi Gaszyńskiemu. Duży wpływ na decyzję o szybkim odesłaniu go do domu miał fakt, że do Białegostoku przyjechał z niezaleczoną kontuzją. Wystąpił tylko raz, przez pechowe trzynaście minut w spotkaniu z WKS Wieluń”. Piłkarzem Sakuony jest także Tadas Labukas, który w Polsce grał w Arce Gdynia i Miedzi Legnica. Z kolei jeszcze w zeszłym sezonie 3 gole dla drużyny strzelił były napastnik Polonii Warszawa i Widzewa Łódź, Robertas Poškus.
